मेरो नाम रेशमकुमारी थापा हो । घर सिरहाको गोलबजार वडा नम्बर ३ तेतरिया हो । मेरो माइती र श्रीमान्काे घर दुवैतिरको परिवारमा पहिल्यैदेखि राजनीतिमा लाग्नेहरू थिए । २०४६ सालमा हामी जनमोर्चा पार्टीमा थियौँ । कम्युनिस्ट राजनीति गथ्र्यौं । म पनि पार्टीको बैठकमा जाने गर्थें । पार्टी कार्यालयमा जाने, बुझ्ने गर्थें । हामी महिलाहरू भेटघाट गरेर महिलाको हकअधिकारको कुरा गर्थ्याै । पार्टीको काम त पार्टीकै निर्णय अनुसार गर्नुपथ्र्यो ।
जनआन्दोलन २०४६ ताका मेरो बच्चा सानो भएकाले मैले मेरो श्रीमान् अर्जुन थापा जस्तो सक्रिय हुन सकिनँ । उहाँ त्यो बेला २ नम्बर वडाको वडाध्यक्ष हुनुहुन्थ्यो । मेरो श्रीमान्लाई प्रशासनले खोजी गरिरहन्थ्यो । भिनाजु र जेठाजुको पनि टाउकोको मोल तोकिएको थियो । मेरो आफ्नै दाजुहरू पनि भूमिगत हुनुहुन्थ्यो । परिवारै कम्युनिस्ट भएको हुनाले त्यतिबेला सबैलाई गाह्रो थियो ।
केहीबेर प्रहरी र हामीबिच मेरो श्रीमान्लाई लिएर तानातान र खोसाखोस भयो । प्रहरीले लाठी चार्ज पनि गर्यो । त्यो घटनामा एक जना बच्चाको त टाउको पनि फुट्यो ।
चैत महिनाको सुरुतिरैको कुरा हो । एक दिन पुलिस घरमै आयो र मेरो श्रीमान्लाई बोलाएर ‘केही काम छ’ भनेर पश्चिमतिर लग्यो । उहाँलाई वरिपरि पुलिसहरूले घेरेर लगेका थिए । श्रीमान्लाई लगेको एकछिनमा फर्काइदेलान् भनेर म घरमै पर्खिरहेको थिएँ । तर फर्काएनन् । निकै पर पुर्याइसकेछन् । उहाँले फर्किन खोज्दा पनि फर्किन नदिएको एक जना आफन्तले देख्नुभएछ । उहाँले घरमा आएर मलाई त्यो कुराको खबर गर्नुभयो ।
श्रीमान्ले घरमा आमाको कृयापुत्री बस्न पनि पाउनु भएन । अन्तै लुकेर उहाँले आमाको काजकिरिया गर्नुपर्यो । सासूको १३ दिनको काममा पनि श्रीमान्लाई पक्राउ गर्न भनेर प्रहरी घरमा आएको थियो । त्यो दिन मुख्य विधि गर्ने बेलैमा प्रहरी आएको थियो । यसैले विधि छोडेर उहाँ हिँड्नुभयो ।
मैले त्यतिबेला मेरा श्रीमान्लाई पुलिसबाट खोसेर ल्याउनुपर्छ भन्ने सोचेँ । यही भनेर वरिपरिका दिदीबहिनीहरूसँग सहयोग मागेँ । उहाँहरूले पनि फर्काउने कुरामा साथ दिनुभयो । त्यतिबेला हाम्रोतिर खेतमा सुर्ती खेती हुन्थ्यो । त्यही खेतैखेत हामी महिलाहरू उहाँलाई खोज्न गयौँ । बुढीबुढी महिलाहरू पनि हामीसँगै जानुभयो । कति आमाहरूसँगै तिनका बच्चाहरू पनि दौडिए । हामीले अलि पर पुगेपछि पुलिसलाई भेट्यौँ । उनीहरूको बिचमा रहेका श्रीमान्लाई पनि देख्यौँ । त्यसपछि केहीबेर प्रहरी र हामीबिच मेरो श्रीमान्लाई लिएर तानातान र खोसाखोस भयो । प्रहरीले लाठी चार्ज पनि गर्यो । त्यो घटनामा एक जना बच्चाको त टाउको पनि फुट्यो । त्यो बच्चा आफ्नी आमाको पछि लागेर गएको थियो । त्यो बेला पुलिससँग पुरुषहरू झन् बढी डराउनुपर्ने अवस्था थियो । त्यही भएर पुरुषहरू कोही पनि गएनन् । हामी महिला नै महिला मिलेर गयौँ । त्यतिबेला हामीले प्रहरीको कब्जाबाट उहाँलाई फुत्काउन सफल भएका थियौँ । गाउँका सबै महिलाहरूले पुलिससँग जुधेर भए पनि मेरो श्रीमान् फर्काउन ठुलो गुण लगाउनुभयो । मलाई यस्तो लाग्छ । यसैले त्यो घटनालाई म बिर्सन सक्दिनँ ।
त्यसपछि पनि जनआन्दोलन अवधिभर मेरो श्रीमान्लाई प्रशासनले दुःख दिई नै रह्यो । मेरो सासू बिरामी हुनुहुन्थ्यो । त्यसबेला उहाँ बढी नै बिरामी पर्नुभयो । उहाँ तीनदेखि बोल्न नसक्ने भएपछि ‘बैतर्नी’ गर्ने कुरा भयो । त्यो कर्म गर्नै लाग्दा पनि श्रीमान्लाई खोज्दै पुलिस घरमा आएको थियो । त्यतिबेला उहाँलाई सारी लगाइदिएर घरको पछाडितिरबाट भगाएर पक्राउ पर्नबाट बचायौँ ।
केही दिनमा सासू बित्नुभयो । श्रीमान्ले घरमा आमाको कृयापुत्री बस्न पनि पाउनु भएन । अन्तै लुकेर उहाँले आमाको काजकिरिया गर्नुपर्यो । सासूको १३ दिनको काममा पनि श्रीमान्लाई पक्राउ गर्न भनेर प्रहरी घरमा आएको थियो । त्यो दिन मुख्य विधि गर्ने बेलैमा प्रहरी आएको थियो । यसैले विधि छोडेर उहाँ हिँड्नुभयो । जेठाजुले मात्रै त्यो दिनको विधि गर्नुभयो । जनआन्दोलन चलिरहेका बेला मेरो श्रीमान्लाई जोगाउन धेरै गाह्रो थियो ।
नेपाली राजनीतिमा महिलाका योगदानका थप कथाहरू
- तराई–मधेशमा महिलाको सहभागिता र योगदान महत्त्वपूर्ण थियो –धर्मेन्द्र झा
- ‘म सूचना आदानप्रदानको जिम्मेवारीमा थिएँ’ –डा. बिन्दा पाण्डे
- ‘म पक्राउ पर्दा छ वर्षको छोरालाई बाटोमा अलपत्र पारिदिए ’ –उमा रेग्मी
- ‘मेरो टाउकोको मूल्य दश हजार तोकिएको थियो’ – विष्णुमाया ओझा
- २०४६ सालमा ‘गाउँको राणा’ देखि सरकारविरुद्ध लड्यौँ
- सन्धान संवाद : खुलामञ्चबाट ३२ वर्षअघिको सम्झना
- ‘म स्वतःस्फूर्त २०४६ सालको आन्दोलनमा सहभागी भएको थिएँ’ –बुद्धलक्ष्मी महर्जन
- ‘प्रहरीबाट बच्न लुकेर बसेको कोठामै प्रहरीले कुटपिट गरे’ –लक्ष्मी कार्की
- ‘२०४६ को जनआन्दोलनमा महिलाहरू मियो नै थिए’ -डा. मीना पौडेल
- ‘मलाई किन नहटाएको भनेर क्याम्पसमा दरबारबाट पत्र आएछ’ –हिसिला यमी
- ‘पञ्चायत सरकारले २०३५ सालमा मेरो टाउकोको मोल तीनलाख तोकेको थियो रे’ –सुशीला श्रेष्ठ
- चैत ३ को आन्दोलन २०४६ को जनआन्दोलनका लागि उर्जा बन्यो -हरिगोविन्द लुईँटेल
- मलाई पनि गोली लाग्यो भन्ने हल्ला चलेछ –सुम्निमा तुलाधर
- ‘फ्याक्ट्री’ मा राजनीति घुसेपछि लुटिएको रोजीरोटी –सञ्जोगिता शाह
- ‘चैत ३ मा धर्ना बस्ने सबै सहभागीका लागि कालोपट्टी बनाएँ’ –निशा शर्मा, रङ्गकर्मी
- जनआन्दोलन २०४६ सालको आन्दोलनको समर्थनमा अमेरिकामै आन्दोलन गर्यौँ –डा. मञ्जुला गिरी
- ‘भर्खरै बिहे भएका हामी दम्पती नै आन्दोलनमा लाग्यौँ’ –प्रा.डा. सुधा त्रिपाठी
- ‘हिरासतमा प्रहरीले दुर्व्यवहार गरेको थियो’ – डा. बेञ्जू शर्मा
- जनआन्दोलनमा मजदुर मोर्चाबाट क्रियाशील थिएँ –धनकुमारी सुनार
- परिवर्तनकामी ‘विकासे’ हरूको समूहले लालटिन जुलुस निकाल्यौँ –शान्ता लक्ष्मी श्रेष्ठ
- ‘२०४६ सालमा महिलाहरु उर्लेर आएका थिए’ –कल्याणी शाह
- ‘रुपन्देहीमा महिलाहरुको सहभागिता र योगदान धेरै थियो’ –शान्ता बस्याल
- ‘मोतीदेवी जुझारु, इमान्दार र क्रान्तिकारी भावनाको हुनुहुन्थ्यो’ –अष्टलक्ष्मी शाक्य
- पहिले र अहिले आकाश जमिनको फरक छ (भिडियो सहित) – सीता बिडारी
- सही मूल्याङ्कन हुने सिस्टम बसाल्नुपर्छ – शशी श्रेष्ठ (भिडियो सहित)
सन्धान प्रकाशन मिति : २०७९ चैत्र ७ गते, मंगलवार
