सन्दर्भ : लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको सोह्रदिने अभियान
नेपालमा यौनिक तथा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यक समुदायका जोडीको विवाह दर्ता गर्ने पहिलो दम्पतीमा पर्नुहुन्छ, माया गुरुङ अर्थात् रामबहादुर गुरुङ र सुरेन्द्र पाण्डे । उहाँहरूका अनुसार, लमजुङ जिल्लाको दोर्दी गाउँपालिकामा गत वर्ष मात्र विवाह दर्ता गराइएको हो ।
दोर्दीमा दर्ता भएको छ वर्षअघि नै माया र सुरेन्द्रको विवाह काठमाडौँमा भएको रहेछ । काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर १६ स्थित सोह्रखुट्टेमा २०७४ असोजमा आफूहरूले धार्मिक परम्पराअनुसार विवाह गरेको उहाँहरूको भनाइ थियो । सोही विवाहलाई उहाँहरूले यौनिक तथा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यक समुदायकै दुई जनाबिचको विवाह भनेर २०८० मङ्सिर १३ गते दर्ता गर्न सफल हुनुभयो ।
नेपालमा यो समुदायका व्यक्तिहरूले पहिचान खुलाएरै दम्पतीका रूपमा राज्यबाट मान्यता प्राप्त गर्न कानुनी लडाइँ गर्नुपर्यो । त्यसका लागि यसै समुदायका अभियन्ता सुनिलबाबु पन्तले २०६४ सालमा सर्वोच्च अदालतमा सरकारविरुद्ध रिट हाल्नुभयो । सो रिटमा पहिचानसहितको अधिकार, समलिङ्गी विवाह र यौनिक तथा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यकमैत्री कानुन बनाउन आदेशको माग गरिएको थियो ।
सर्वोच्च अदालतले समलिङ्गी विवाह दर्ता गर्ने व्यवस्था गर्न भनी सरकारलाई अन्तरिम आदेश दिएपछि यस प्रकारको विवाह दर्ताको औपचारिक बाटो खुलेको हो । माया र सुरेन्द्रले विवाह दर्ता गराएपछिको एक वर्षमा अरू १० जोडीले पनि समलिङ्गी विवाह दर्ता गराएको जानकारी अभियन्ता सुनिलबाबुले दिनुभयो ।
सर्वोच्च अदालतको आदेशमा समलिङ्गी समुदायको वैवाहिक कर्मलाई ‘समलिङ्गी विवाह’ उल्लेख गरिएको छ । यो समुदायले समलिङ्गी जोडीको विवाहलाई ‘इन्द्रेणी विवाह’ नाम दिएर विशेष उत्सवका रूपमा मनाउने गरेको पाइन्छ ।
माया–सुरेन्द्र जोडीले २०८१ मङ्सिर १३ गते काठमाडौँमा एक कार्यक्रम गरी ‘इन्द्रेणी विवाह’ उत्सव मनायो । पहिलो पटक यस्तो विवाह दर्ता भएको एक वर्ष पुगेको र उहाँहरू त्यसका सुरुवातकर्ता भएकाले सो उत्सवको महत्त्व दुगुना पनि भयो ।
वैवाहिक उत्सव मनाइँदै गर्दा ‘सन्धान’ का तर्फबाट प्रणेताले माया गुरुङ र सुरेन्द्र पाण्डेसँग कार्यक्रम स्थलमै कुराकानी गर्नुभएको थियो । प्रस्तुत छ, समलिङ्गी जोडीमा विवाहपछिका चुनौतीसँगै लैङ्गिक समानताको अभ्यासमा केन्द्रित सोही कुराकानीको भिडियो अंश :
प्रकाशन मिति : २०८१ पाैष ३ गते, बुधवार
याे पनि पढ्नुहाेस्
- लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको अभियानमा समानताको सवाल
- हामी राज्यका लागि ‘भार’ होइनौँ भत्ताभन्दा बढी कर तिर्न सक्छौँ (भिडियाे सहित)
- रोग सार्ने श्रीमान् तर दोष पाउने श्रीमती
- राजनीतिमा अपाङ्गता भएका महिलाहरूको पहुँच बढाउन माग (फोटो फिचर)
- हिंसा गर्नेका विरुद्ध लड्न सक्ने भएर अगाडि निस्किनुपर्ने
- अटिजम अवस्थाकी छोरीका आमालाई बढी पिर
- रोकौँ अपाङ्गता भएका महिलामाथिका हिंसा र जोखिम
- बल्ल बुझ्दैछन् सहरी महिलाले आफूमाथिको हिंसा (भिडियो सहित) –महेश्वरी विष्ट
- लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको सोह्रदिने अभियान सुरु
- राजधानीमा पढेलेखेकै परिवारले महिलालाई स्वतन्त्र हुन दिएका छैनन् (भिडियोसहित) – मञ्जली शाक्य (बज्राचार्य)
- आफ्नो हिंसा लुकाएर अरूलाई सहयोग गर्छौँ – श्याम साह (भिडियो सहित)
- हिंसाविरुद्ध अभियानको पुनरावलोकन जरुरी (भिडियो सहित)
- लैङ्गिक हिंसाविरुद्धको सोह्रदिने अभियान शुरु (भिडियाे/फोटो फिचर)
