वनकरिया : जग्गाको स्वामित्व नै नभएका ‘धर्तीपुत्र’

संसारमा इतिहास बलियाको मात्र लेख्ने गरियो । हेपिएका, पछाडि पारिएका, कमजोर र पराजित भएकाहरूको इतिहास खोज्न र लेख्न बाँकी छ । पछाडि पारिएका सबै जातजाति र समुदायको उत्पत्ति, विकास र जीवन पद्धतिका बारेमा यथोचित खोजतलास र विधिवत् अनुसन्धान गर्नै बाँकी छ । उनीहरूलाई बलिया जाति एवं शासकहरूले नै दपेटेर लोपोन्मुख पार्दै लोप बनाउने गर्छन् ।

वनकरिया समुदाय आफ्नो खुट्टामा उभिने भएको छ– प्रताप विष्ट

हामीले ‘सन्धान’ वेबपोर्टलमा ‘फोटो कथा’ शृङ्खला प्रकाशन गर्दै आएका छौँ । यो शृङ्खलाको उद्देश्य सकारात्मक परिवर्तनका लागि महिलाहरूले गरेका प्रयास, आन्दोलन र उनीहरूका योगदानलाई सार्वजनिक गर्नु हो । यस कार्यमा पुरुषहरूको सहभागितालाई पनि स्थान दिइन्छ । यस शृङ्खलाअन्तर्गत आज जङ्गलमा बस्दै आएका लोपोन्मुख आदिवासी जनजाति वनकरियाको जङ्गल बसाइको दिनचर्या झल्किने गरी खिचिएको फोटोबारे पत्रकार प्रताप […]

वनभोज खाने निहुँमा २००४ साउन २२ गते ४०-४५ जना महिला भेला भएका थियौँ

सन्दर्भ: नेपालको पहिलो महिला सङ्गठनको स्थापना नेपाल महिलासंघको स्थापना र क्रियाशीलता विसं.२००४ सालतिरको कुरा हो, नेपाल महिलासंघको स्थापना गर्ने सम्बन्धमा मदनलोचनले कलकत्तामा गएर प्रेमबहादुर कंसाकार, कमरेड पुष्पलाल र अन्य भारत प्रभासमा रहेर काम गर्ने नेताहरूसँग सल्लाह गरी आउनुभयो । त्यति बेलाका अगुवा महिलाहरूले मतदानको अधिकारसमेत अन्य मौलिक नागरिक अधिकारलाई सदुपयोग गर्न संस्थागत अभियानको आवश्यकता महसुस […]

नेपालमा एसएलसी उत्तीर्ण गर्ने पहिलो महिला लेखराज्यलक्ष्मी

सन्दर्भ : एसइई –१ नेपालमा सुरुकै वर्ष अर्थात १९९० सालको एसएलसी परीक्षामा सम्मिलित हुन् सुर्वणकुमारी देवी । उनले आवेदन फाराम भरिन् तर परीक्षामा उपस्थित भइनन् । परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय (पनिका) सँग हालसम्म सुरक्षित रहेको मार्क लेजरको पुछारमा उनी गयल भएको उल्लेख छ । उनले दरवार हाइस्कुलबाट आवेदन फाराम भरिन् तर किन एसएलसी परीक्षामा सहभागी भइनन् […]

सन्धान मोबाइल फोटो प्रतियोगिता : ‘फोटो कथा’ का सर्जकहरूसँग

यो ‘फोटो कथा’ हो ती सर्जकहरूको, जो ‘सन्धान’ को मोबाइल फोटो प्रतियोगितामा पहिलो, दोस्रो र तेस्रो तथा ‘पपुलर च्वाइस’ विधामा विजेता बनेका थिए । ‘सन्धान’ ले स्थानीय तह निर्वाचन २०७९ को विभिन्न प्रक्रियामा महिलाहरूको सहभागितालाई अभिलेखीकरण गर्ने उद्देश्यले प्रतियोगिताको आयोजना गरेको थियो । प्रतियोगितामा आशिष गुप्ता पहिलो, सुरज कुमार भुजेल दोस्रो र स्मृति वाइ सी […]

‘सन्धान मोबाइल फोटो प्रतियोगिता’ को नतिजा

आशिष गुप्ता, सुरजकुमार भुजेल र स्मृति वाई सी विजयी ‘स्थानीय तहको निर्वाचन २०७९ मा महिला सहभागिता सम्बन्धी फोटो प्रतियोगिता’ को नतिजा सार्वजनिक भएको छ ।

चैत ३ को आन्दोलन २०४६ को जनआन्दोलनका लागि उर्जा बन्यो -हरिगोविन्द लुईँटेल

जनआन्दोलन–२०४६ मा महिला सहभागिता र योगदान विशेष प्रजातन्त्रको नारा लगाउँदै २०४६ सालमा भएको जनआन्दोलनमा लेखक, साहित्यकार र कलाकारहरूले नेतृत्व गरेको आन्दोलनले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो । निरंकुश पञ्चायती व्यवस्थाविरुद्ध भित्रभित्रै एकत्रित भएको आक्रोशलाई प्रस्फुटन गराउनका लागि यो आन्दोलनको विशेष महत्व छ । तत्कालीन पञ्चायती सरकारलाई खुलेआम चुनौती दिँदै जब लेखक, साहित्यकार र कलाकारहरू मुखमा कालोपट्टी […]

सन्धान संवाद : खुलामञ्चबाट ३२ वर्षअघिको सम्झना

‘जनआन्दोलन–२०४६’ निष्कर्षमा पुगेपछि देशमा निरंकुश पञ्चायती व्यवस्थाको अन्त्य भई बहुदलीय व्यवस्था घोषणा भएको ३२ वर्ष पूरा भएको छ । २०४६ साल फागुन ७ गते सुरु भएको आन्दोलन झन्डै दुई महिनामा उत्कर्षमा पुगी सफल भएको थियो । चैत २६ गते राति ११:४५ बजे रेडियो नेपाल र नेपाल टेलिभिजनबाट राजदरबारको विज्ञप्ति प्रसारित भयो । त्यसमा नेपालको संविधान, […]

‘२०४६ सालको आन्दोलनको बेला एकहप्ता नेपालमा बसेँ’ –कियोको ओगुरा

जनआन्दोलन–२०४६ को उत्कर्षका प्रत्यक्षदर्शीहरूमध्ये एक हुनुहुन्छ, कियोको ओगुरा । उहाँले अङ्ग्रेजी भाषामा अनुसन्धानमूलक पुस्तक ‘Kathmandu Spring: The People’s Movement of 1990’ लेख्नुभएको छ ।  सन् २००१ मा प्रकाशित सो पुस्तकको नेपाली अनुवाद सन् २००४ मा हिमाल एसोसिएसनले प्रकाशन गर्‍यो । नेपाली भाषामा ‘जनता जागेका बेलाः जनआन्दोलन २०४६ को इतिहास’ नाम दिइएको सो पुस्तकको अनुवाद मोहन […]