‘महिला आन्दोलनको सहखोजी’ मा सहकार्यात्मक विमर्श
पुस्तक विमोचन ‘महिला आन्दोलनको सहखोजी’ पुस्तक सन्धान शृङ्खला सङ्ग्रह १ को रूपमा प्रकाशित छ । यसले ज्ञान निर्माणमा महिलाको पहुँचदेखि जीवनभोगाइसम्मलाई ध्यानमा राखेर महिला इतिहासको खोजी र लेखनका विधि र पद्धतिलाई इतिहास पत्रकारितासँग पनि जोड्ने प्रयास गरेको छ ।
समान अस्तित्वका लागि एकल महिलाको सङ्घर्ष
द्वारिकादेवी ठकुरानीको नाम सुन्नेबित्तिकै नेपाली राजनीतिमा चासो राख्नेले भनिहाल्छन्– नेपालको पहिलो महिला मन्त्री । देशकै पहिलो आमनिर्वाचनपछि २०१६ जेठ १३ मा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा गठन भएको पहिलो सरकारमा द्वारिकादेवी उपमन्त्री बन्नुभयो । २०१७ पुस १ मा तत्कालीन राजा महेन्द्रद्वारा निर्वाचित सरकार भङ्ग गरेर शासनसत्ता आफ्नो हातमा लिनुअघिसम्म उहाँ पदमा बहाल रहनुभयो । द्वारिकादेवी श्रीमान्काे मृत्युपछि […]
बलियो साझेदारी र समझदारीको खोजीमा छ मातृत्व
दुई छोरीकी आमाको हैसियतमा, म मातृत्वको विद्यमान प्रतिबन्धात्मक संरचनालाई चुनौती दिने सोच राख्छु । परम्परागत मान्यताले बाँधिएको परिवेशभित्र मैले निर्वाह गरेको मातृत्वको माध्यमबाट मेरो यात्राले मलाई फरक सोचमा उभ्याएको छ । यो सोच मातृत्वको अवधारणासँग सम्बन्धित छ । यसलाई समतामूलक सामाजिक संरचनाबाट पुनः परिभाषित गरी छोरी पुस्ताका अगाडि उदाहरण कायम गर्न पनि चाहन्छु । म […]
जो बलात्कृत उही विस्थापित : न त न्याय न क्षतिपूर्ति
घरपरिवारका सदस्य, चिनजानका व्यक्ति, आफन्त एवं छरछिमेकीबाट अबोध बालिका बलात्कारमा पर्ने गरेका घटना बढ्दै छन् । आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा बालयौन दुरुपयोग/दुर्व्यवहारका ३१४ मुद्दा दर्ता भएको नेपाल प्रहरीको तथ्याङ्कले नै देखाउँछ । उनीहरू आफ्नै बाबु, हजुरबा, काका, दाजु र नातेदारबाट समेत यौनहिंसामा परेका छन् । अभिभावकले बालिकालाई घरमै छोडी खेतबारीमा काम गर्न जाँदा, खेल्न पठाउँदा, […]
झापा आन्दोलनमा महिला सहभागिता, नेतृत्व र योगदान
“हामीले संगठनको पकड धेरै बलियो बनाएर, पहिले नै हतियार जम्मा पारेर, सैन्य तालिम लिएर वा दिएर झापा विद्रोह सुरु गरेका थिएनौं । आक्रमणअघि स्क्वायडलाई कहीँकतै सैन्य तालिम दिइएको थिएन । विद्रोह सुरु गर्दा हाम्रो सांगठनिक आधार पनि त्यति बलियो थिएन । एक सय पचासको हाराहारीमा युवाहरू संगठित थियौं । रात–बिहान सघाउने किसानहरूसहित कार्यकर्ताहरूको संख्या तीन […]
नेपालमा अटिजमको अवस्था र असर
किशोरी छोरीको भित्री वस्त्र हेरेर ‘अब तिमीले प्याड लगाउनुपर्छ’ भनेर सम्झाउँदै गरेकी आमा र जवान छोरालाई हस्तमैथुन गर्न हात समातेर सहयोग गरिरहेकी आमा ! कुुनै नाटक वा चलचित्रको दृश्य जस्तो लाग्ने यस्तो परिस्थितिको कल्पनासम्म पनि सामान्य अभिभावकले गर्न सक्दैन । तर, यस्ता घटना अटिजम भएका किशोर किशोरीका अभिभावकहरूको जीवनका अनिवार्य जिम्मेवारी बनेका छन् ।
वादी महिलाको पहिचान र अधिकार आन्दोलन
वादी समुदायका महिलाले आफ्नो सम्मानजनक पहिचान र समान अधिकारका लागि पटक पटक सङ्घर्ष गरेका छन् । आधुनिक नेपालमा प्रजातन्त्र पुनर्वहाली भएयताका विभिन्न कालखण्डमा वादी महिलाले समाजमा अत्यन्तै विवादित, विभेदित र सीमान्तकृत भएर आफ्नो घरपरिवार चलाउनु र जीवन कटाउनुपरेको थियो । त्यसैको प्रतिरोधमा उनीहरूले विभिन्न चरणमा सरकारको ध्यानाकर्षण गर्ने गरी आन्दोलन गरेर वादी समुदायकै लागि सम्मानजनक […]
नेपालमा यौनिक तथा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यक : पहिचानको आन्दोलन
कैलालीका छुटकनु चौधरी जन्मिँदा केटा देखिनुहुन्थ्यो । हुर्कंदै गर्दा उहाँले आफू अरूभन्दा फरक रहेको अनुभव गर्न थाल्नुभयो । उहाँलाई किन आफू केटी जस्तो हुनथालेको छु ? किन केटाको लुगा मन पर्दैन ? भन्ने जिज्ञासा हुन थाल्यो । उहाँले भन्नुभयो, “साहुका घरमा धेरै काम गर्नुपर्थ्यो । आफ्नो बारेमा सोच्ने फुर्सद पनि हुँदैन थियो । मलाई केटा […]
कर्णाली विशेष : टाढिँदै छ बालिका बलात्कारमा न्यायको पहुँच
पहिलो प्रतिनिधि घटना : दीपकबहादुर शाहीकी छोरी साढे दश वर्षमै बलात्कारमा परेपछि जुम्लामा उजुरी पर्यो । बलात्कृत बालिकाको जन्मघर जाजरकोट जिल्ला कुशे गाउँपालिका हो । आमाले दोस्रो बिहे गरेपछि बाबुको स्नेह मिलेन । घरमा बेवास्ता भएपछि बालिकालाई आमासँगै जुम्ला बजारमा राखियो । बजारमा बालिकाकी आमाको चिया दोकान थियो । चन्दननाथ नमुना माध्यमिक विद्यालयमा बालिकाको पढाइ […]