हजारौँ आनिकहरू बाहिर आउनुपर्छ
यमबहादुर राना (आनिक) लैङ्गिक तथा यौनिक अल्पसङ्ख्यक समुदायमा परिचित नाम हो । पुरुषको रूपमा जन्मिए पनि आफ्नोे पहिचान पारलैङ्गिक महिला (ट्रान्स वुमन) भएको उहाँ बताउनुहुन्छ । उहाँले लैङ्गिक तथा यौनिक अल्पसङ्ख्यक (एलजिबिटिआइक्यू) समुदायको क्षेत्रमा काम गर्नुभएको दुई दशकभन्दा बढी भइसकेको छ । २०५९ सालमा नील हिरा समाजसँग जोडिएकी उहाँ अहिले यही समुदायको अधिकारका लागि काम […]
निष्ठापूर्वक काम गरे सफल भइँदो रहेछ
सन्धान संवाद शृङ्खला ४ कार्यकाल २०७४–२०७९ साललाई फर्किएर हेर्दा पालिकाका सारथी महिलाहरूको लहरमा देखापर्ने नाम हो, मन्जु मलासी । उहाँ देश सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण भएपछि भएको पहिलो स्थानीय तह निर्वाचनमा साबिक प्रदेश नम्बर ७ स्थित डोटी जिल्लाको दिपायल सिलगढी नगरपालिका प्रमुख निर्वाचित हुनुभयो । २०७५ असोज २२ मा सुदूरपश्चिम प्रदेश नाम राखिएको उक्त प्रदेशबाट नगरपालिका […]
अनुशासनमा रहेर थुप्रै काम महिला नेतृत्वले गर्न सक्छ
सन्धान संवाद शृङ्खला ३ कार्यकाल २०७४–२०७९ साललाई फर्किएर हेर्दा पालिकाका सारथी महिलाहरूको लहरमा देखापर्ने नाम हो, कुमारी बराल गौतम । उहाँ देश सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण भएपछि भएको पहिलो स्थानीय तह निर्वाचनमा साबिक प्रदेश नम्बर ५ स्थित रुकुम (पूर्व) जिल्लाको सिस्ने गाउँपालिका अध्यक्षमा निर्वाचित हुनुभयो । २०७७ असोज २० मा लुम्बिनी प्रदेश नाम राखिएको उक्त प्रदेशका […]
पालिका बनाउनलाई मेरो आफ्नै योजना थियो
सन्धान संवाद शृङ्खला -२ कार्यकाल २०७४–२०७९ साललाई फर्किएर हेर्दा पालिकाका सारथी महिलाहरूको लहरमा देखापर्ने नाम हो, छुपिमाया गुरुङ । उहाँ देश सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण भएपछि भएको पहिलो स्थानीय तह निर्वाचनमा साबिक प्रदेश नम्बर ४ स्थित लमजुङ जिल्लाको दूधपोखरी गाउँपालिका अध्यक्ष निर्वाचित हुनुभयो । २०७५ जेठ २१ मा गण्डकी प्रदेश नाम राखिएको उक्त प्रदेशबाट नगरपालिका प्रमुखमा […]
मतदाताको मतलाई कदर गर्ने गरी नेतृत्व शैली अपनाएँ
सन्धान संवाद शृङ्खला -१ कार्यकाल २०७४–२०७९ साललाई फर्किएर हेर्दा पालिकाका सारथी महिलाहरूको लहरमा देखापर्ने एउटा नाम हो, कान्तिका सेजुवाल । उहाँ देश सङ्घीय संरचनामा रूपान्तरण भएपछि भएको पहिलो स्थानीय तह निर्वाचनमा साबिक प्रदेश नम्बर ६ स्थित जुम्ला जिल्लाको चन्दननाथ नगरपालिका प्रमुखमा निर्वाचित हुनुभयो । २०७४ फागुन १२ मा कर्णाली प्रदेश नाम राखिएको उक्त प्रदेशबाट नगरपालिका […]
लैङ्गिक तथा यौनिक अल्पसङ्ख्यकको अधिकारको सवाल र चुनौती
जुन महिना । यो लैङ्गिक तथा यौनिक अल्पसङ्ख्यक समुदायका व्यक्तिको लागि गौरवको महिना हो । यसका पछाडि एउटा गर्विलो इतिहास छ । सन् १९६९ जुनमा अमेरिकाको स्टोनवाल बारमा समलिङ्गी व्यवहार गरेको आरोपमा केही व्यक्तिलाई पक्राउ गरियो । त्यसको विरोधमा समलिङ्गी व्यक्तिहरूले सशक्त आन्दोलन गरेर अमेरिकी प्रशासनलाई नै चुनौती दिए । आन्दोलनले विश्वव्यापी तरङ्ग ल्याएपछि स्टोनवाल […]
गणतन्त्रमा महिला अधिकार र अभिव्यक्तिको सुनुवाइ
नेपालमा अहिले गणतान्त्रिक संविधानको मर्म र महिला अधिकार कार्यान्वयनको अवस्थाका बिचमा दरार बढ्दै आएको छ । गणतन्त्रका सारथी, नीतिनिर्माता र न्यायिक नेतृत्वदेखि विभिन्न क्षेत्रमा लामो समयदेखि कार्यरत महिला अधिकारका पारखीसम्मका संज्ञान र अनुभवसिद्ध अभिव्यक्तिले यही कुराको सङ्केत गरेका छन् । मूलधारमा समेटिन बाँकी कतिपय महिलाको वास्तविक र विभेदित अवस्थाको अनुसन्धान र पहिचान गर्न नै पनि […]
गणतन्त्रमा महिला अधिकारको सवाल
नेपालमा अहिले संविधान र कानुनमा रहेका महिला अधिकारको पनि व्यवहारमा अपचलन र अपव्याख्या हुने क्रम बढ्दै आएको अनुभव गरिएको छ । ५१ प्रतिशतभन्दा बढी जनसङ्ख्यामा महिला भए पनि उनीहरूको घोषित प्रतिनिधित्वको अधिकार ३३ प्रतिशत मात्र छ । त्यो एकतिहाइको भाग पनि व्यवहारमा ठगिएको, लुटिएको र चिमोटिएको अवस्थामा छ । शक्तिको केन्द्रमा नेतृत्वको निकट रहेका केही […]
संविधानको मर्म एकातिर कामकुरो अर्कातिर
देशमा अहिले गणतन्त्र र महिला अधिकार दिवसको माहोल छ । कुल जनसङ्ख्यामा ५१ प्रतिशतभन्दा बढी महिला छन् । संविधानसभाबाट वर्तमान संविधान जारी भएपछि नेपाली महिलाको आर्थिक, राजनीतिक तथा सामाजिक अवस्थामा के कस्तो फेरबदल भयो ? महिलामाथि हुने गरेको हिंसाको अवस्था कस्तो रह्यो ? संवैधानिक अधिकारको कार्यान्वयनको अवस्था सन्तोषजनक छ कि छैन ? छैन भने नेपाली […]